No niestety może. I jest to wyzwanie, o którym regularnie mówię na zajęciach z inkluzywności. Ale myślę, że w tym wykluczaniu nie do końca chodzi jednak o to, o czym Maciek Makselon pisał niedawno na Instagramie – o określanie feminatywami osób, które sobie tego nie życzą i wyśmiewanie ludzi, że nie chcą być marszałkinią lub chirurżką. Ciężko mówić, że w takich sytuacjach j.inkluzywny kogoś wyklucza, bo te zachowania w ogóle nie mieszczą się w obszarze inkluzywnej komunikacji! Jedna z jej kluczowych zasad brzmi przecież: zwracaj się do ludzi z szacunkiem i tak, jak cię o to proszą. Samo używanie feminatywów to nie jest jeszcze język inkluzywny. A wyśmiewanie kogoś za wybory językowe, tym bardziej.
Jednak pytanie „czy j. inkluzywny może wykluczać?” jest dobre. I myślę, że warto o nim pamiętać tworząc treści, by na koniec dnia nie okazało się, że pomimo dobrych intencji, rzeczywiście wykluczamy, zamiast wkluczać.
O co m.in. chodzi?
- dostęp do webinarów i szkoleń z j. inkluzywnego nie jest równy dla wszystkich. Zależy w pewnym stopniu od wykształcenia, miejsca pracy, wieku, swobody obsługi komputera itp. Pisząc na Ig mogę założyć, że osoby po drugiej stronie biegle poruszają się po necie, więc poradzą sobie z informacją o osobach pacjenckich i formą zapisu: „jeżeli poszkodowanx upadłx z dużej wysokości, stabilizuj jex głowę”. Gdy jednak tworzę analogową ankietę, którą każda os. w przychodni ma wypełnić przed szczepieniem, to napiszę ją tak, by przede wszystkim była prosta i zrozumiała dla wszystkich. Żeby nikogo nie wykluczyć.
- również nie dla wszystkich j.polski jest pierwszym językiem, więc jeśli np. w mojej przychodni pracuje dużo nowych osób z Ukrainy, to prostotę komunikatów dla personelu postawię wyżej, niż zaawansowany splitting włączający os. niebinarne. Albo połączę jedno i drugie, jeśli potrafię ;)
- wykluczenia przez j.inkluzywny mogą również doświadczać os. niewidome, które korzystają z czytników ekranowych i dla których zapis wariantowości płci z _ i x może być nieczytelny.
Jak to robić najlepiej, naradzam się właśnie z osobami niewidomymi, więc obiecuję wkrótce nową rolkę w tym temacie. Stay tuned.